Starożytna Grecja jest jedną z prekursorek cywilizacji Europy. Jest także inspiracją dla wszystkich państw Zachodu.
Starożytni Grecy ustalili kanon: estetyki, piękna, literatury, architektury, rzeźby, aktualne po dziś dzień, oraz zapoczątkowali sztukę teatralną.
Jednak wyjątkowo wyróżniającą się grupą greckich artystów są pisarze oraz filozofowie…
Platon
Platon był greckim filozofem, zajmował się on niemal wszystkimi dziedzinami wiedzy. Przyszedł na świat w Atenach ok. 427 p.n.e. Pochodził z arystokratycznej rodziny. Jako ciekawostkę dotyczącą Platona, można powiedzieć o tym, że został porwany przez piratów w wieku 18 lat.
Koncepcja miłości platonicznej wywodzi się z pism mężczyzny. Tradycyjnie definiowana jako nastawiona na związek duchowy kochanków, a nie ich cielesne zbliżenie.
W polskiej literaturze przykład miłości platonicznej znajduje się w “Dziadach” części IV, napisanych przez Adama Mickiewicza. Główny bohater Gustaw łamie prawo śmierci i jako zabłąkana dusza szuka na ziemi swojej ukochanej.
Pojawiała się również w literaturze światowej, między innymi w dziełach Francesco Petrarki „Sonety do Laury”, oraz Marsilio Ficino „Delia, przedmiot najwyższej cnoty”.
Miłość platoniczna znajduje też odzwierciedlenie w mniej lub bardziej znanych cytatach. Najstarsze z nich pochodzą jeszcze ze starożytności. Niektóre wychwalają związki platoniczne jako najwyższą formę miłości.
„Miłość prawdziwa zaczyna się wówczas, gdy niczego w zamian nie oczekujesz” – Antoine de Saint-Exupéry.
Homer
Homer był greckim pieśniarzem wędrownym, epikiem i recytatorem. Ojcem poezji epickiej oraz prekursorem poezji heroicznej. Według legendy Homer był ślepcem, podważane jest nawet jego istnienie.
Znany jest ze swoich dzieł: “Iliady” i Odysei”.
Adam Mickiewicz w “Panu Tadeuszu” używa typowych dla Homera rozbudowanych porównań, nazwanych później na jego cześć “porównaniem Homeryckim”.
“Wleciała przez okno, świecąca, Nagła, cicha i lekka jak światłość miesiąca.”
“Jak czasem stada wędrownych żurawi, znużone długim lotem obsiadają wzgórza wyniosłe, tak roje tych ognistych posłanników padały na szczyty kościoła i na drewniane dachy zabudowań.”
Henryk Sienkiewicz “Potop”
“Jak po smutnej chwili, która mroczy,
W pierwszym świtaniu rumienią się zorze,
Uwiędłe ziółka wdzięczna rosa moczy,
I rzeźwi kwiatki w tak przyjemnej porze -Wyiskrzyły się przewielebne oczy
Po słodko-dzielnym wódczanym likworze.”
Ignacy Krasicki “Monachomachia”
Ezop
Ezop był greckim bajkopisarzem, który żył w VI w. p. n. e.
Prawdopodobnie wywodził się z Frygii. Według tradycji był niewolnikiem, ale dzięki swoim zdolnościom literackim odzyskał wolność.
Główną dziedziną twórczości Ezopa są bajki zwierzęce. Mają one charakter przypowiastek. Znamienną cechą tych utworów jest ich sens alegoryczny. Polega on na tym, że zwierzęce postaci bajek są metaforami określonych postaw życiowych i cech charakteru.
W tradycji literackiej funkcjonuje określenie „język ezopowy”, które wywodzi się z twórczości greckiego bajkopisarza. Chodzi tu o konstruowanie takiego sposobu artystycznej wypowiedzi, który jest wieloznaczny.
Język ezopowy w literaturze stał się synonimem języka więziennego, którym pisarze posługują się w celu ominięcia cenzury. Stosowała go np. Eliza Orzeszkowa w „Nad Niemnem” czy pisarze okresu PRL-u, którzy w kostiumie historycznym przemycali treści polityczne, np. Jerzy Andrzejewski w powieści „Ciemności kryją ziemię”.
“Lalka” posługuje się przemilczeniem. To, czego współcześni czytelnicy nie zauważają, dla ówcześnie żyjących jest oczywiste – brak choćby słowa o Rosjanach, o życiu pod zaborami.
Chcesz dowiedzieć się więcej o pisarzach antycznej Grecji?
Galeria
Gdzie to zobaczyć?
Pomnik Homera – Delfy
Skamieniały las Sekwoi – wyspa Lesbos
Pomnik Platona – Ateny
Teatr Dionizosa – Ateny